© Getty Images/iStockphoto

Vader worden op 30, 40 , 50: 3 papa’s vertellen

Een vijftiger die (weer) papa wordt, is geen zeldzaamheid meer. Heeft leeftijd een invloed op het vaderschap? We proberen het te achterhalen tijdens een gezellige babbel onder kersverse papa’s van uiteenlopende leeftijden!

Niet meer zo jonge mannen die papa worden? De ‘boekskes’ zijn er dol op! Een paar maanden geleden nog kondigde acteur Daniel Craig, 50 en vader van een dochter van 26, trots aan dat zijn vrouw zwanger was. Eerder stonden ook al George Clooney, Hugh Grant en Nicolas Sarkozy in de spotlights omdat ze na hun vijftigste (opnieuw) vader werden. Een blijde gebeurtenis die niet enkel is weggelegd voor celebrity’s. Ook in ons land neemt het aantal papa’s van 50 en ouder toe, maar toch blijft het een randfenomeen. Volgens Statbel, de overheidsdienst voor de statistiek, werden in 2014 exact 2.321 vijftigplussers papa, of 1,9% van alle vaders. Dat is viermaal meer dan 20 jaar eerder: in 1994 waren het er 696 of 0,7%.

Eric Heidebroek
Eric Heidebroek© FREDERIC RAVENS
Eric Heidebroek “Als je ouder bent, ben je geduldiger, rustiger. Je weet wat er op je afkomt en dus kan je meer genieten.

Maar hoe pak je het vaderschap aan op een leeftijd waarop anderen soms al grootvader zijn? Verschillen de ervaringen en gevoelens van die van jongere mannen die papa worden? Wij brachten drie kersverse papa’s samen voor een babbel. Eric Heidebroek is 60 en sinds 2011 papa van de kleine Elliott. Matthieu Lietaert (40), papa van een zeven maanden oude baby, geeft kersverse vaders onlinecursussen. Ze deelden hun ervaringen met de auteur van dit artikel, 33 en vader van twee schattige dochtertjes van 3 en 5 jaar.

Papa’s met ervaring

De meeste vijftigplussers die ervoor kiezen om vader te worden, hebben al kinderen, doorgaans uit een vorige relatie. In die zin hebben ze een forse lengte voorsprong op jongere papa’s. Die moeten vaak nog alles ontdekken en al doende hun rol leren. En dus durven ze wel eens te panikeren! “Weet je wat mij opviel? Dat er een solide vrouwelijk netwerk bestaat rond geboorte en moederschap, maar nagenoeg niets omtrent de rol van de vader”, klinkt het bij Matthieu Lietaert. “Met mijn eigen vader heb ik het bijvoorbeeld nooit over het vaderschap gehad. En met mijn vrienden ook niet echt. Er bestaat niet zoiets als een culturele kennisoverdracht tussen papa’s, zelfs niet over belangrijke of zeer praktische kwesties zoals het verloop van de bevalling, de eerste maanden met een baby, een luier verschonen... Hooguit worden er wat grapjes gemaakt waar je niets mee aan kan. Daarom ben ik zelf met een onlinecursus voor kersverse papa’s gestart: de antwoorden vinden op de vragen waar jonge vaders mee zitten, is erg tijdrovend!”

Van angst had Eric Heidebroek bij zijn jongste veel minder last, ook al werden zijn oudste kinderen al ergens in de jaren ’80 geboren. “Ik wist dat er een baby’tje op komst was en besefte heel goed welke plichten en taken dit met zich brengt: er kruipt enorm veel tijd en gigantisch veel energie in. Ergens was er wel iets van angst, maar op mijn leeftijd ben je veel geduldiger en rustiger. Ik wist wat er op me afkwam. Uiteindelijk heb ik veel meer van dit kind genoten. Want genieten moet je! Elke periode heeft zijn magische momenten: de eerste woordjes, de eerste stapjes... Ik denk dat je op iets oudere leeftijd veel ontvankelijker bent voor al die momenten.”

Een nieuw begin

Je kind zien opgroeien, is puur genieten. Maar in een samenleving die ondanks alles nog altijd een mannenmaatschappij is, moet een vader voor brood op de plank zorgen. Een van de grote moeilijkheden van (terug) een betrokken papa worden, is je gezinsleven zien te combineren met een almaar veeleisender beroepsleven, waarin er bovendien steeds meer competitie geldt. “In een prestatiemaatschappij is het echt een uitdaging om een band met je gezin op te bouwen”, bevestigt Matthieu Lietaert. “Ik behoor tot een generatie die om de twee, drie jaar van werkgever verandert. Het internet en de nieuwe technologieën waren oorspronkelijk bedoeld om ons te helpen, maar blijken ons bijna 24 uur op 24 bezig te houden. Ook mensen van 40 willen carrière maken en hogerop klimmen. Als zij voor een gezin kiezen, kunnen ze enkel ’s morgens zeer vroeg of ’s avonds zeer laat inderhaast wat aan de relatie met hun gezin werken. Een echt gezinsleven hebben ze enkel in het weekend. Dit geldt niet zozeer voor mij, maar die keuze heb ik wel zelf moeten maken: ik heb al tal van projecten gerealiseerd die me na aan het hart liggen, ik hoef niet meer zo nodig productiviteit na te jagen...” En hoewel ouderschapsverlof een oplossing kan zijn om meer bij je gezin betrokken te zijn, is dat niet voor iedereen even evident (lees ook: Waarom zo weinig papa’s ouderschapsverlof nemen).

Anders dan gedacht, blijven kersverse vaders wier carrière stilaan op haar einde loopt, niet per se van deze problemen gespaard. Want niet iedereen heeft voldoende financiële welstand, een stabiel beroepsleven en de mogelijkheid om het wat rustiger aan te doen. “Wanneer je op mijn leeftijd vader wordt, is dat een beslissing, zelden een ongelukje”, vertelt Eric Heidebroek. “In mijn geval ging het om een nieuw samengesteld gezin. Ik koos voor een nieuw begin, maar moest daarvoor eerst door een echtscheiding en een boedelscheiding. Het klopt dat de meeste mensen tussen 45 en 65 hun huis nagenoeg hebben afbetaald en hun kinderen (bijna) klaar zijn met hun studies. Dat is bij mij niet het geval. De gezinswoning werd verkocht, ik heb mijn lening bij de bank vervroegd afbetaald, maar weer een nieuwe moeten nemen. Ik zeg niet dat ik opnieuw van nul moest beginnen: ik heb heel wat beroepservaring, maar ik heb wel terug een lening én een kind op de lagere school. Beroepsmatig heb ik wat gas moeten terugnemen, want als je 55 bent, is dat soms de enige optie. Maar het is vooral een kwestie van je opnieuw organiseren: met een klein kind in huis, is het plots veel minder evident om ’s avonds en in het weekend te werken!”

Matthieu Lietaert
Matthieu Lietaert© FREDERIC RAVENS
Matthieu Lietaert “Ik behoor tot de generatie die om de twee, drie jaar van job verandert. Niet altijd evident met kinderen.

Op voet van gelijkheid

Kersverse papa’s, of ze nu 30 dan wel 50 zijn, zitten dus in hetzelfde schuitje. Volgens Eric Heidebroek, die op school veel met andere, jonge ouders praat, is het leeftijdsverschil in die gesprekken almaar minder een issue: ongeacht hun leeftijd worden papa’s en mama’s geconfronteerd met dezelfde dagelijkse beslommeringen en vreugdes, wat fraaie synergieën oplevert. “Al moet ik natuurlijk wel erkennen dat jonge papa’s van hot naar her sjezen en met hun kinderen voetballen of cowboy en indiaantje spelen, terwijl ik geen 20 jaar meer ben en mijn knieën evenmin. Ik ga met Elliott dus eerder wandelen of speel met de legoblokken. En als ik even niet mee kan, ben ik wat blij dat ik ook grotere kinderen heb die met hem kunnen ravotten!”

Blijft de angst voor de tijd die verstrijkt. “Ik ben nu 60 en ik hoop nog lang fit te blijven voor Elliott. Een kind, dat is je eigen vlees en bloed. Ik voel me heel erg verbonden met mijn jongste: ik probeer hem het maximum te geven, maar altijd met die angst dat ik er plots niet meer zal zijn.” Al kan er ook een lachje af: “Als ik daar met mijn vriendin over praat, antwoordt ze dat dit soort dingen iedereen kan overkomen, om het even welke ouder, op om het even welke leeftijd.” Klopt natuurlijk. Reden te meer om te genieten van het hier en nu.

Meer vader dan vroeger

Ook al behoren ze niet tot dezelfde generatie, toch zitten Matthieu en Eric op dezelfde golflengte als ze het over de rol en taken van papa’s hebben. “Ik weet niet of vader zijn makkelijker is dan vroeger”, zegt Matthieu Lietaert. “Maar ik denk dat vaders die taak vroeger niet of nauwelijks op zich namen. Soms was er van een relatie met hun kinderen amper sprake. Papa’s bij hun kroost betrekken is een vrij recent fenomeen. Goed dat het nu wel kan, want al voor de geboorte is er voor vaders een fundamentele rol weggelegd: zij moeten mee een warm nest creëren.”

“Ik denk niet dat je de vader een specifieke rol kunt toebedelen”, haakt Eric Heidebroek in. “Vandaag is voor papa én mama samen een rol weggelegd, als koppel: ze moeten de taken verdelen, geen enkele taak is het voorrecht van de ene of de andere. Met een goeie taakverdeling hou je nog wat tijd over om leuke dingen samen te doen. En je zorgt ervoor dat je kind kan opgroeien in een omgeving die vertrouwen schept!”

Vaders die na jaren weer aan kinderen toe zijn, hebben meer ervaring en kijken soms totaal anders tegen de vaderrol aan. In dat opzicht werkt papa worden na 50 soms bevrijdend. Zo gaf Johnny Halliday toe dat hij met zijn oudste kinderen maar heel weinig bezig was geweest en dat de adoptie van zijn twee jongste dochters hem eindelijk de kans bood zijn vaderrol actief op te nemen.

Waarom zo weinig papa’s ouderschapsverlof nemen

In 2016 namen 42.980 vaders ouderschapsverlof. Vrouwen doen dat veel vaker: 100.668 in 2016. Toch ligt de verklaring voor dat onevenwicht niet per se bij het feit dat vaders geen belangstelling hebben voor de ouderrol. Het ouderschapsverlof werd eind jaren ’90 ingevoerd. Hoewel het beperkt is in de tijd, is het ook beschermd – het kan niet worden geweigerd, hoogstens uitgesteld – en moduleerbaar (voltijds of deeltijds: halftijds, één dag per week en binnenkort een halve dag voor gescheiden ouders met een gedeelde verblijfsregeling). In vergelijking met structureel deeltijds werken of loopbaanonderbreking is de financiële kater beperkter en kan je na afloop weer voltijds aan de slag. Enige, vaak gehoorde minpunt: ook al werk je minder en daalt je inkomen, de workload neemt niet altijd evenredig af. En sommige ondernemingen moedigen ouderschapsverlof ook niet bepaald aan.

“Als auteur van dit artikel en jonge papa, spreek ik uit ervaring. Ik had het geluk dat ik het me kon veroorloven om tijdelijk 4/5de te werken. Twintig maanden lang heb ik elke woensdag in mijn eentje voor mijn kleine kinderen gezorgd. Het zou niet fair zijn als ik zou verzwijgen dat ik dat in het begin heel zwaar vond. Ik heb geleerd dat één keer per week een hele dag in je eentje voor twee kinderen zorgen, langs geen kanten te vergelijken valt met eens een dag verlof nemen om met je kids iets leuks te doen. Integendeel! Ik leerde hoe ik hun haar moest kammen en staartjes maken – vandaag mag ik me gerust een ervaringsdeskundige noemen. Ik leerde van de dansles naar de bibliotheek te spurten met een kleine meid die krijste dat ze buikpijn had en haar iets grotere zusje dat er alles aan deed om niet te moeten lopen. Wanneer ik weer eens een boekentas was vergeten, een document niet had ondertekend, de sjaal van de kleinste zo stevig had geknoopt dat ze ei zo na stikte, doorstond ik de spottende en tegelijk vertederde, meelevende blikken van de troep supermama’s aan de schoolpoort, voor wie alles altijd vanzelf lijkt te gaan.”

“Het zijn kleine en grotere probleempjes die in rook opgaan bij de vele magische momenten: armpjes rond je nek, een schaterlach, pure ontroering. Een mooi avontuur dat bij veel mama’s voor een déjà vu zorgt, maar aan tal van papa’s voorbijgaat. Waarom dat zo is? Omdat ze daar zelf voor kiezen, misschien, maar lang niet altijd. En weer spreek ik uit ervaring. In juli ga ik weer voltijds aan de slag. Niet omdat ik dat absoluut wil. Maar het is nu eenmaal zo dat de voltijdse baan van mijn vriendin, ook al hebben we gelijkwaardige diploma’s, minder geld in het laatje brengt dan mijn 4/5de ouderschapsverlof. Dan is de rekening gauw gemaakt: het is beter dat mijn partner deeltijds aan de slag gaat. Veel ouders zullen na wat rekenen tot die conclusie zijn gekomen. Een billijkere verdeling van de ouderlijke taken staat of valt met meer gendergelijkheid op de arbeidsmarkt.”

Wat Matthieu Lietaert de commentaar ontlokt dat “er voor de overheid een grote rol is weggelegd als ze wil dat vaders zich meer met hun gezin gaan bezighouden.”

Partner Content