Brac, stukje ongerept Kroatië

Van mei tot oktober strijkt op dit relatief onbekende Kroatische eiland een handvol ingewijden neer. Het heeft dan ook één van de mooiste stranden ter wereld.

Het eiland Brac ligt tussen Split, de parel van Dalmatië, en het schitterende eiland Hvar. Het is een van de 1.165 grote en kleine eilanden en riffen van de Kroatische archipel, een oase van schoonheid, cultuur en vakantieoorden. Helemaal in het zuiden ligt de kustplaats Bol, die met haar unieke strand, Z latni rat of Gouden Hoorn, de perfecte vakantiebestemming is.

Eiland in groen en wit

De glooiende heuvels van het kleine eiland – 40 km lang en 12 km breed – reiken tot aan de hoogste top, de Vidova Gora (778 m). Het hele eiland kleurt groen, van de dennenwouden en de oude eiken tot het dichte struikgewas dat de plateaus siert. Op de zuidelijke hellingen, onder het centrum van Bol, wordt sinds de Romeinse tijd op terrassen en steile glooiingen de Plavac Mali-druif geteeld. De rode wijn die van deze druiven gemaakt wordt, de Bolski Plavac, heeft een specifiek en innemend boeket. Elders word je ondergedompeld in het zachte groen van de olijfboomgaarden waar de Oblica-olie groeit. Elke familie perst haar olijven in de dorpsmolen. De ambachtelijke olie wordt via coöperatieven verkocht en vertegenwoordigt de helft van de productie van Dalmatië.

Naast al dat groen zie je op Brac vooral wit, het wit van de zuivere, gladde kalksteen die zo sterk op marmer lijkt. Landbouwers en herders zijn er niet blij mee omdat hun grond er vol van zit, maar steenhouwers ontginnen al duizenden jaren de steengroeven in het noorden. Uit Brac komen de zachte straatstenen van Dubrovnik, Hvar en Split. De steen werd al gebruikt voor het eeuwenoude paleis van Diocletianus, dat samen met de rest van het centrum van Split op de Unesco Werelderfgoedlijst prijkt. Wereldberoemde gebouwen zoals de kathedraal van ?ibenik, de parlementen van Wenen en Boedapest en het Witte Huis in Washington zijn versierd met deze steen, die vaak zo fijn geslepen is dat hij op kantwerk lijkt.

Bergdorpjes

Op Brac zelf geven de witte accenten het decor een magistrale uitstraling. Wie aanmeert in de grootste stad van het noorden, Supetar, kijkt zijn ogen uit. Zelfs de daken van eenvoudige boerderijen zijn bedekt met grote platte stenen die glinsterend wit geschilderd zijn. Om een goed beeld te krijgen van de stijlen en het vakmanschap van de steenhouwers bezoeken we op 28 km van Supetar het stadje Puci?ca, waar de gevels baden in het wit. Het opleidingsinstituut ( Klesarska Skola) voor steenhouwers daar bestaat al sinds 1909. Vijftig zorgvuldig geselecteerde steenhouwers in spe kunnen in deze unieke school een opleiding volgen. Hun voltooide en onafgewerkte werken zijn hartverwarmend om te zien.

Tussen het beroemde Zlatni rat-strand en het stadscentrum van Bol liggen hotels en resorts. Op het strand strelen de golfjes onze tenen met kristalhelder water. De ronding van de landtong van Zlatni rat varieert naargelang de wind, waardoor de aarde op het ritme van het weer lijkt te dansen. In de verte zie je de felgekleurde zeilen van windsurfers en zeilboten, en schepen op daguitstap naar Split of Hvar, twee pareltjes met een exotische architectuur die absoluut de moeite lonen.

Brac kan je te voet, met de fiets of met de auto verkennen. De dapperen maken de goed bewegwijzerde wandeling naar de top van de Vidova Gora. Wij kiezen voor de makkelijke oplossing: de bus brengt ons helemaal boven op de berg. Vanaf de top gaat het met de fiets langs paden die dorpjes doorkruisen en rijden we langs lagunes en baaien richting Sumartin in het westen van Brac. Lange afdalingen en vlakke stukken wisselen mekaar af, goed beschut door dennenwouden. Een andere keer nemen we de bus (het kan ook met de scooter) om de bergdorpjes te verkennen, zoals Pra¸nice, Donji Humac en vooral Skrip.

De sinds mensenheugenis bewoonde gehuchten en vroegere oriëntatiepunten van herders stralen een idyllische rust uit. In elk gehucht tref je oude kerkjes, kapelletjes en bijzondere stenen huisjes aan. Donji Humac is een mooi voorbeeld van oude boerderijen met helderwitte daken. Skrip is dan weer een bonte mengeling van stijlen en culturen: een sarcofaag van Romeinse steen, een megalithische muur, een barokkerk en een versterkte burcht uit de 16de eeuw. Tussen al dat moois bevindt zich ook een klein museum dat de herinnering aan het eiland levend houdt. Je komt er alles te weten over de oorsprong van de Illyriërs (een volk uit het bronzen tijdperk afkomstig van het westen van het Balkanschiereiland) en over de vestingwerken om Griekse veroveraars in de vierde en derde eeuw voor Christus tegen te houden.

En dan is het tijd om lekker te luieren: zonnen, een massage op het strand, wellness in het hotel, slenteren langs de terrasjes op de promenade bij de zee... We wandelen elke dag naar het centrum van Bol. We kopen fruit op de kleine markt, kuieren naar het oude Dominicaanse klooster, rusten uit op de banken van de kapel of proeven wijn. Die rituelen brengen ons dichter bij de plaatselijke bevolking. Het is een oude reisgewoonte.

Praktisch

Erheen. Wij vlogen met TUIfly Rechtstreekse vlucht russel – Bol, 2,5 uur. www.tuifly.be

Logeren. Wij logeerden in hotel Elaphusa (****) in Bol.

Info. www.croatia.hr, www.bracinfo.com