Watervallen rondom Banja Luka. © G.F.

Bosnië-Herzegovina, hotspot voor avonturiers

Het is dé plek in de Balkan waar de oosterse en de westerse cultuur elkaar ontmoeten en waar avonturiers volop aan hun trekken komen.

Na Slovenië, Kroatië en Montenegro, komt nu ook een vierde Balkanrepubliek de neus aan het venster van het toerisme steken. Bosnië-Herzegovina raakte door de burgeroorlog opgedeeld in twee deelrepublieken: de Federatie van Bosnië en Herzegovina, die het westen beslaat, en de Servische Republika Srpska – spreek uit serpska -, die er in het noorden en oosten als een hoefijzer omheen ligt. Wij trokken naar dit laatste deel, een grotendeels onbekend stukje Europa dat vandaag amper buitenlandse toeristen over de vloer krijgt. Accommodatie is hier nog niet dik gezaaid, maar als reiziger voel je je oprecht welkom. Dat merk je aan kleine gebaren. Wanneer ik op de lokale markt van Banja Luka een groepje oudere dames in traditionele kleren wil fotograferen, schenken ze me breed lachend een zelfgemaakt bloemstukje. Ervoor betalen mag niet. Een gesprek aanknopen lukt me jammer genoeg ook niet. De taal, het Servo-Kroatisch, vormt een echt struikelblok. Al spreekt de jongere generatie wel behoorlijk Engels.

Het bucolische platteland rondom Krupa leent zich tot natuurwandelingen.
Het bucolische platteland rondom Krupa leent zich tot natuurwandelingen.

Levensgenieters in Banja Luka

De hoofdstad van Sprska heeft nog wat weg van een voormalige communistische stad, maar bruist ook door de vele jonge universiteitsstudenten die tot ’s avonds laat voor leven zorgen. De Bosniërs blijken de levensgenieters van het voormalige Joegoslavië, zo weet onze gids, en die volksaard ontdekken we ’s avonds in de talloze eethuisjes waar voor een prikje overvloedig gegeten, gezongen, gedanst en (te veel) gedronken wordt. Melancholische zigeunermuzak schalt door de zaal. “Die levensstijl noemen wij de kafana, zingen hoort daar echt bij. Het is iets van alle leeftijden en zorgt voor verbondenheid. Het sterkt ons in moeilijke periodes. Daarnaast kennen we zes keer per jaar een vastenperiode, als compensatie”, legt gids Miljana Glamocic de traditie uit.

Het bucolische platteland rondom Krupa leent zich tot natuurwandelingen.
Het bucolische platteland rondom Krupa leent zich tot natuurwandelingen.

Een wandeling door Banja Luka loodst je vanzelf doorheen tijdszones, culturen en religies. De middeleeuwen lieten hier een omvangrijke versterkte burcht na, Kastel, vlakbij de rivier Vrbas. Talloze veldslagen vonden hier plaats, maar vandaag is het een populaire pleisterplek met een park en een restaurant. Even verderop belanden we weer in oosterse sferen, bij de indrukwekkende 16de-eeuwse Ferhadijamoskee, een van de mooiste in de Balkan, die na jarenlange restauratie werd heropend. Vandaag pronkt ze bijna zij aan zij met de Christus Verlosserkathedraal met gouden koepel, waar orthodoxe gelovigen komen aanlopen voor het gebed. Wij laten de stad achter ons voor een tocht richting het zuidelijke Krupa, waar de natuur nog fantastische vormen aanneemt.

De Christus Verlosserkathedraal met gouden koepel in Banja Luka.
De Christus Verlosserkathedraal met gouden koepel in Banja Luka.

Watervallen tellen

De meeste wegen rondom Banja Luka zijn een opsteker. Met de auto of een busje kan je hier vlot het platteland opzoeken en halt houden bij panoramische hoogtepunten. Onderweg naar Krupa bevindt zich zo’n pareltje, op de plaats waar de Vrbas-rivier een haarspeldbocht in het heuvelachtige landschap tekent. Het schiereiland dat zo ontstaat, is gesneden koek voor elke ansichtkaart. De Krupa-watervallen op zo’n 25 km van de hoofdstad zijn een aaneenschakeling van kleinere en grotere cascades omringd door dichte bossen, doorkruist door kabbelende zijbeekjes en wandelpaden. Het blijkt nog maar een voorproefje van de vele honderden – niemand heeft ze ooit geteld – sierlijke watervallen die we de volgende dagen ontdekken. De meeste zijn snelstromend, helder water. Je kan erin zwemmen en op sommige plaatsen vliegvissen. Drie moedige molenaars gebruiken de waterkracht om artisanaal traditionele maïsbloem te malen.

Het bekende panoramische uitzicht over de haarspeldbocht in de Vrbas-rivier.
Het bekende panoramische uitzicht over de haarspeldbocht in de Vrbas-rivier.

De watervallen verkennen kan ook met de mountainbike, waarmee we een stevig stukje klimmen richting de nederzetting Janske Otoke. Van een echte fietscultuur is hier nog geen sprake. Ook fietspaden ontbreken en dat is jammer want de streek leent zich prima voor uitgebreide fietsroutes. Wanneer we even uitblazen aan de voet van enkele watervallen, nodigt een stel bewoners ons in hun beste Frans uit op hun terras onder een afdakje van druivelaar. In geen tijd staan er zeven glazen en een zelfgebrouwen fles slivovitsj of rakija op tafel, de nationale Balkandrank waarmee hier alle maaltijden worden afgesloten. In drie talen en nog veel meer gebaren komt een vreemdsoortig gesprek tot stand. “Dit soort ontmoetingen horen erbij op het platteland, waar mensen nieuwsgierig zijn en gastvrij voor bezoekers. Dat mondt regelmatig uit in een spontaan feestje met de buren”, vertelt de gids.

Hangbruggen rondom Pecka.
Hangbruggen rondom Pecka.

Dit land heeft nood aan believers die er de vele toeristische troeven van inzien, weet Miljana Glamocic. Een van die pioniers is Boro, oprichter van de Pecka-bioboerderij. Pecka, een godverlaten plek omzoomd door woeste bossen, bergen en kuddes schapen, is het ideale vertrekpunt voor avontuurlijke hikings. Na een pittige klim bereik je hier een uniek uitzicht op een natuurwonder, de bron van de Sana-rivier. Vanuit het niets ontspringen hier opeens verschillende bronnen en rivieren uit de bodem, die meteen een brede wilde stroom vormen.

Zoveel stroomversnellingen smeken om actie. Niet toevallig vormde de Vrbas-rivier met zijn slingerende bedding het decor van het WK rafting. Op deze historische plek kiezen wij het ruime sop voor een afdaling van 7 km. Rafting ziet er vanop de zijlijn erg spectaculair uit, maar aan boord weet de stuurman precies zo te navigeren dat we perfect op koers peddelen en de snelle passages vlot doorstaan. Zelfs met een stel onervaren uitgelaten roeiers. Geoefende rafters halen hier vlot snelheden tot 60 km per uur en gaan sneller dan de auto’s die boven het pad volgen. Wij volgen veeleer het tempo van de reiger die zich laat meevoeren met de wispelturige stroom.

De beer van Kozara

Voor nog meer avontuur is het nationaal park van Kozara met zijn dichte bossen een authentieke plek. Enkele parkwachters roosteren er tijdens hun pauze een varkentje aan een spit dat wordt voortgedreven door een draaiende automotor. De regels voor natuurparken liggen hier duidelijk anders dan bij ons, in bepaalde delen wordt zelfs nog gejaagd. Middenin het park bevindt zich een bijzonder museum naast een monument van reuzehoge betonblokken, dat de gruwelen symboliseert die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog rond de Kozara-berg afspeelden. Het museum wortelt nog helemaal in de communistische traditie en vormt een tijdscapsule waarmee je terug naar de jaren ’70 wordt gekatapulteerd. Met zijn arboretum en bewegwijzerde paden leent het park zich perfect voor lange natuurwandelingen en mountainbiketochten. Hier leeft vooral klein wild, al spotten lokale bewoners elk jaar ook een heuse wilde beer die vanuit de bergen van Centraal-Bosnië dwars door het park trekt om te overwinteren in Kroatië.

Monument in het Kozara nationaal park.
Monument in het Kozara nationaal park.

Praktisch

Erheen. Wij vlogen met Croatia Airlines van Brussel naar Zagreb (2 uur), vandaar ging het met de bus naar Banja Luka (200 km). Momenteel zijn er geen rechtstreekse vluchten naar Banja Luka.

Info.www.banjaluka-tourism.com, www.rep-srpska.eu/tourism

Partner Content