© iStock

Eenvoudig genetisch defect kan aan de basis liggen van type 2 diabetes

Leen Baekelandt
Leen Baekelandt Journaliste Plusmagazine.be

Nieuw onderzoek onder leiding van Adrian Liston (VIB/KU Leuven) toont aan dat een eenvoudig genetisch defect in de bètacellen van de pancreas aan de basis kan liggen van diabetes.

Adrian Liston (VIB/KU Leuven): “Ons onderzoek toont aan dat onze genen cruciaal zijn voor de overleving van bètacellen in de pancreas, dit zijn de cellen die insuline (nodig om suiker in het lichaam te kunnen opnemen nvdr.) aanmaken. Door onze genetische samenstelling hebben sommigen sterke en robuuste bètacellen, terwijl anderen fragiele bètacellen hebben die minder goed met stress om kunnen. Het zijn die mensen die uiteindelijk diabetes – type 1 of 2 – ontwikkelen. Wie sterke bètacellen heeft, blijft gezond. Ook al lijdt hij of zij aan auto-immuniteit (tyoe 1) of een metabolische storing van de lever (type 2).”

Verschillende wegen leiden tot diabetes

Diabetes is een stille moordenaar. Een op elf volwassen lijdt aan de ziekte, maar slechts de helft daarvan is zich daarvan bewust. De oorzaak van diabetes is het onvermogen van het lichaam om het bloedsuikergehalte te verlagen, een proces dat normaal gezien wordt geregeld door insuline.

  • Bij type 1-diabetespatiënten (T1D) is de schuldige het immuunsysteem, dat de bètacellen die insuline produceren, doodt.
  • Bij type 2-diabetespatiënten (T2D) is het een stofwisselingsstoornis die de insuline verhindert om te werken in de lever.

In beide gevallen kan de overtollige glucose in het bloed – als die niet wordt behandeld – leiden tot blindheid, hart- en vaatziekten, diabetische nefropathie, diabetische neuropathie en de dood.

Genen beïnvloeden de bètacellen in de pancreas

In deze studie ging een internationaal team onderzoekers na hoe genetische variatie de ontwikkeling van diabetes beïnvloedt. Voorgaande onderzoeken focusten zich op de effecten van onze genen op het immuunsysteem (in T1D) en metabolische storingen in de lever (in T2D).

Dit onderzoek ontdekte echter dat onze genen ook de bètacellen beïnvloeden die insuline produceren. Muizen met fragiele bètacellen die DNA-schade niet goed konden herstellen, ontwikkelden razendsnel diabetes wanneer die bètacellen werden uitgedaagd door cellulaire stress.

Muizen met robuuste bètacellen die DNA-schade goed konden herstellen, bleven daarentegen levenslang gespaard van de aandoening. Zelfs wanneer ze werden blootgesteld aan een grote hoeveelheid cellulaire stress.

Diezelfde wegen voor de overleving van bètacellen en DNA-herstel worden aangetast in monsters afkomstig van diabetespatiënten. Dat duidt op het feit dat een genetische aanleg voor fragiele bètacellen een onderliggende oorzaak kan zijn voor diabetesontwikkeling.

Adrian Liston: “Hoewel genetica de belangrijkste factor is bij diabetesontwikkeling, kunnen onze eetgewoontes echter ook een beslissende rol spelen. Zelfs muizen met genetisch superieure bètacellen ontwikkelden diabetes wanneer ze een vetrijker dieet volgden.”

Nieuw model voor het testen van type 2-behandelingen

Dr. Lydia Makaroff (International Diabetes Federation: “Een groot deel van die gezondheidskost wordt veroorzaakt door type 2-diabetes in het late stadium, waarvoor we geen effectieve behandelingen hebben. Daarom is nieuw onderzoek naar andere behandelingsmethodes absoluut nodig. Deze ontdekking vergroot ons inzicht in type 2-diabetes in belangrijke mate en zal voor de toekomstige ontwikkeling zorgen van betere strategieën en diabetesmedicatie.”

Adrian Liston: “Het grote probleem bij de ontwikkeling van medicatie voor het late stadium van T2D is dat er tot nu toe geen dierlijk model bestond voor de fase waarin bètacellen afsterven. Voorheen waren alle dierlijke modellen gebaseerd op het vroege stadium van de stofwisselingsstoornis in de lever, wat heeft geleid tot de ontwikkeling van goede behandelingen voor het vroege stadium van T2D. Dit nieuwe model met muizen zal ons voor het eerst toelaten nieuwe anti-diabetesmedicatie te testen, die zich focust op de bescherming van bètacellen. Er zijn verschillende, veelbelovende medicijnen in ontwikkeling bij biotechbedrijven die zaten te wachten op een bruikbaar diermodel.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content