© GETTYIMAGES

Luchtreinigers: niet doeltreffend en niet zonder gevaar

Anders dan de reclame ons voorspiegelt, maken luchtreinigers de lucht in je woning niet gezonder. Erger nog: sommige zorgen zelfs voor een slechtere luchtkwaliteit.

Binnenshuis krioelt het van onzichtbare chemische en microbiologische vervuilende stoffen. En dus ontstond er de voorbije jaren een heuse markt voor het zuiveren van de binnenlucht. Een booming business van autonome toestellen, aangepaste bouwmaterialen en decoratie die zichzelf luchtzuiverende eigenschappen toedicht. Filters, katalyse of fotokatalyse, ionisatie, ozongeneratie, sprays... Allemaal procedés die beloven dat ze, door de lucht in je huis te recycleren, komaf maken met het merendeel van de vervuilende stoffen. Hoe ze werken? Simpel: ze zuigen de lucht in je huis aan, filteren die en sturen dan de ‘zuivere’ lucht opnieuw je woning in.

Nog meer vervuild

Maar die luchtbel spatte uiteen toen het Anses, het Franse nationaal agentschap voor onder meer leefmilieu, eind vorig jaar een rapport publiceerde waaruit blijkt dat dergelijke luchtreinigers geenszins doeltreffend en zelfs ronduit gevaarlijk zijn voor de gezondheid. De bewuste studie, die 500 uiteenlopende luchtzuiveringssystemen onder de loep nam, toont met name aan dat sommige procedés net het tegenovergestelde doen van wat ze beloven: ze zorgen voor een nog slechtere luchtkwaliteit binnenshuis door nieuwe vervuilende stoffen, zoals ozon en formaldehyde, de huiskamer in te stuwen. In haar rapport raadt het Franse agentschap ook aan om geen luchtzuiverende sprays te gebruiken in aanwezigheid van astmapatiënten, omdat de producten in die sprays vluchtige organische stoffen (VOS) kunnen uitstoten die nefast zijn voor de gezondheid.

In eigen land zit de FOD Volksgezondheid op dezelfde golflengte. “Tot nog toe kan niet één luchtreiniger aantonen dat hij de chemische vervuiling in je woning doeltreffend aanpakt”, zegt Vinciane Charlier, woordvoerster van de FOD Volksgezondheid. “Recent nog werden in Nederland problemen vastgesteld met toestellen die ozon uitscheiden om de lucht te ‘zuiveren’. Je moet weten dat ozon voor irritatie zorgt en zeer sterk reageert in contact met vervuilende stoffen in de lucht, waardoor het risico op ademhalingsproblemen toeneemt. Nederland heeft dit type toestellen bijgevolg verboden. In ons land hebben we nog geen weet van soortgelijke problemen, maar we blijven waakzaam voor incidenten met luchtreinigers.”

Toestellen die stofdeeltjes uit de lucht filteren zijn volgens de FOD Volksgezondheid wél doeltreffend: “Dergelijke apparaten zorgen voor minder allergische reacties. En dat doen ook de mechanische ventilatiesystemen en de airconditioningtoestellen die met dit soort stoffilters zijn uitgerust.”

Gooi de ramen open

De beste manier om komaf te maken luchtvervuiling in huis blijft dan ook de uitstoot ervan beperken bij de bron, door je woning te verluchten en goed te ventileren. “Wij blijven erop hameren dat je je woning elke dag 10 tot 15 minuten moet verluchten – ’s ochtends en ’s avonds – zodat vocht wordt afgevoerd, maar ook de vervuilende stoffen die vrijkomen bij meubels – denk aan formaldehyde – verbrandingstoestellen, schoonmaakproducten en verf”, zegt energieconsulent Jonas Moerman.

En er zijn nog tal van andere manieren om komaf te maken met vervuilde binnenlucht: vochtproblemen aanpakken, je verbrandingstoestellen onderhouden – inclusief de dampkap en de schoorsteen -, natuurlijke materialen gebruiken voor verf, lijm, je meubilair, de vloerbekleding. Je woning geregeld schoonmaken met milieuvriendelijke onderhoudsproducten is eveneens doeltreffend. En verder: geen schadelijke producten gebruiken zoals interieurparfums en spuitbussen, de vervaldatum van chemische producten checken, ecologisch bouwen en renoveren... Een aanpak die de luchtkwaliteit binnenshuis ten goede komt en voorkomt dat je geld verspilt aan dure toestellen waarvan het effect erg twijfelachtig is.

Meest courante luchtvervuilers in huis

  • De belangrijkste oorzaken van vervuiling in huis zijn mijten, asbest, huisdieren (haar en pluimen), koolstofmonoxide (CO), schimmels, stikstofoxide, pesticiden, lood en radon.
  • Koolstofdioxide (CO2) is op zich niet vervuilend, maar een verhoogde concentratie in huis veroorzaakt wel vermoeidheid en hoofdpijn. Goed verluchten om het CO2-gehalte te doen dalen blijft dus ook hier de boodschap.
  • VOS verdienen helaas wel meer aandacht, omdat vluchtige organische stoffen in grote getale aanwezig zijn in verf en vernis, in meubilair van spaanplaten, in insecticiden, in schoonmaakproducten en in bepaalde bouwmaterialen (isoleerschuim, hout, lijm...). De meest voorkomende VOS is formaldehyde. Wie er gevoelig voor is, kampt met irritatie van de huid, de ogen, de neus en de keel, met allergieën, astma, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, duizeligheid en bij kleine kinderen veroorzaakt deze stof oorontstekingen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is formaldehyde aanwezig in zowat elke woning, wereldwijd, en dat in concentraties die schadelijk zijn voor de gezondheid.

Partner Content