Weg met het taboe waarmee mensen met psychische problemen nog steeds worden geconfronteerd

Met het nieuwe decreet Geestelijke Gezondheid voert Vlaanderen de strijd op tegen het stigma en bouwt het concepten als zelfzorg verder uit.

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin heeft een heldere boodschap op 10 oktober, dag van de geestelijke gezondheid: “Weg met het taboe waarmee mensen met psychische problemen nog steeds geconfronteerd worden. Het getuigt van moed dat steeds meer mensen openlijk getuigen over hun depressie of burn-out, maar het zou vandaag niet meer zo verwonderlijk mogen zijn.”

Vlaamse Steunpuntfunctie

Het verhogen van de kennis over geestelijke gezondheid bij het grote publiek is essentieel om het stigma af te zweren en het taboe te doorbreken. Dit is een expliciete opdracht voor alle organisaties en instellingen die met geestelijke gezondheid aan de slag gaan. Psychische klachten weerhouden mensen er in vele gevallen van om hulp te zoeken. Een betere kennis over geestelijke gezondheid is cruciaal om het stigma effectief te bestrijden.

Vlaanderen heeft zo eind 2017 200.000 euro vrijgemaakt voor de uitwerking van EHBO-cursussen voor het brede publiek om psychische problemen tegen te gaan. Het nieuwe decreet maakt het bovendien mogelijk om partnerorganisaties op te richten of te erkennen die o.a. destigmatiserende methodieken ontwikkelen. Zo wordt momenteel in navolging van het Actieplan Geestelijke Gezondheid een Vlaamse Steunpuntfunctie uitgewerkt waarin o.a. Te Gek?! ingebed wordt.

Zelfzorg

Concepten als ‘zelfzorg’ en ‘zorg voor mensen met psychische problemen door de omgeving (ouders, vrienden, partners, buren)’ krijgen door het decreet een duidelijke plaats in de geestelijke gezondheidszorg, conform het WHO-model dat zelfzorg als fundament van de geestelijke gezondheidszorg vooropstelt. Deze keuze houdt een hele omwenteling van de geestelijke gezondheidszorg in. De geestelijke gezondheidszorg wordt nu mee verantwoordelijk om deze vorm van zorg te ondersteunen, zonder deze zorg evenwel volledig over te nemen.

Jo Vandeurzen: “In dat kader zal ook de zelfzorgcampagne #Leefzonderfilter voor jongeren die begin dit jaar werd gelanceerd een tweede luik krijgen in het voorjaar van 2019. Hiervoor trekken we 60.000 euro uit.”

Ervaringsdeskundigen

In het decreet wordt er verder ook duidelijk voor gekozen om de ervaringsdeskundigen – mensen die het psychisch moeilijk hebben of gehad hebben – zowel in de zorg als op beleidsniveau een rol te laten spelen. De Vlaamse Regering krijgt door het decreet de mogelijkheid om initiatieven te nemen voor betaalde tewerkstelling of om ervaringsdeskundigen op vrijwillige basis in de geestelijke gezondheidszorg in te zetten. Hun ervaringen maken dat mensen met een psychische kwetsbaarheid over een unieke vorm van kennis en expertise beschikken die op een bewuste en slagkrachtige manier ingezet moet worden in de zorg en ondersteuning van lotgenoten en hun omgeving.

Hen inschakelen in de zorg, maar ook in het beleid, is een belangrijke meerwaarde in een kwaliteitsvolle geestelijke gezondheidszorg. Een rol daartoe is weggelegd voor mensen uit bijvoorbeeld zelfhulpgroepen of die een opleiding ervaringsdeskundigheid gevolgd hebben.

Samen veerkrachtig!

“De talloze acties en initiatieven in het kader van de Werelddag Geestelijke Gezondheid tonen aan dat geestelijke gezondheid een thema is dat onze samenleving beweegt en beroert. De uitdagingen zijn groot, maar we zijn ervan overtuigd dat we met het decreet Geestelijke Gezondheid het fundament voor de toekomst leggen. Het heeft alvast veel aandacht voor de slogan die vandaag centraal staat: ‘Samen veerkrachtig!’ en zal ook helpen die effectief te realiseren”, aldus Jo Vandeurzen.

Marc Hellinckx, bezieler van Te Gek!?, zet zich dag in dag uit in om de taboes over psychische problemen te doorbreken: “Er wordt amper gepraat over psychische problemen en dat is eigenlijk te gek om los te lopen. Met onze talrijke campagnes willen we er voor zorgen dat de stigmatisering verdwijnt, net als de schroom om over geestelijke gezondheidsproblemen te praten. Wat ons betreft is het dus meer dan terecht dat het doorbreken van de taboesfeer zo nadrukkelijk in het nieuwe decreet over de geestelijke gezondheid is opgenomen. Ook in de toekomst zal Te Gek!? zich verder inspannen om de bevolking hiervoor te sensibiliseren.”