Expo: Gestoffeerde varkens en marmeren games bij Wim Delvoye

Dat Belgisch kunstenaar Wim Delvoye meer is dan zijn getatoeëerde varkens of zijn ‘cloaca’ kan je dit voorjaar ontdekken in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel. Al mogen ze natuurlijk niet ontbreken onder de meer dan 70 werken die je binnen leiden in zijn wereld. Delvoye toont ook zijn recentste werk.

Het is voor het eerst in 10 jaar tijd dat er zo’n grote overzichtstentoonstelling met zijn werk plaats heeft in België. De internationaal bekende Wim Delvoye houdt van historische beladen plekken. En hij is dan ook erg blij in het museum aan de Regentschapstraat te mogen tentoonstellen. “Het is een thuismatch, dus het moet goed zijn”, zo zei hij bij de opening . “Dat ook het grote publiek komt en niet alleen kenners, is voor mij erg belangrijk”. Delvoye heeft ook enkele dingen gemeenschappelijk met de meesters die in dit museum hangen, zegt kunsthistorica Isabel Vermote. “Net als Bruegel is hij een observator van zijn tijd en naast kunstenaar ondernemer. Hij vindt een kunstwerk ook pas interessant wanneer het in de war brengt, wat dan weer doet denken aan Magritte”.

Voor wie niet zo vertrouwd is met zijn werk: werelden combineren die op het eerste niets met elkaar te maken hebben , humor of tromp l’oeil -niets is wat het lijkt- keren vaak terug. Het eerste werk dat je in de expo ziet, vat het goed samen: een stuk carrosserie van een Maserati uit de jaren ’50, nauwkeurig bewerkt door Iraanse ambachtslui. Het staat symbool voor de combinatie van snelheid en traagheid (tijd voor reflectie), oost en west, technologie en ambacht, legt Vermote uit.

Gestoffeerde varkens

Van zijn beroemde art farm met getatoeëerde varkens in China zijn er enkel videobeelden, want ze hield op te bestaan in 2010. De dieren in de farm speelden de rol van mobiele sculpturen. Maar varkens zijn wel volop aanwezig in de Rubenszaal. Het gaat eigenlijk om een verdere ontwikkeling van het eerste idee. De polyester exemplaren werden bekleed met oosters tapijt: “Tapisdermy” noemt Delvoye het. Een varken wordt vaak gezien als wellustig, vies, gulzig, met alle negatieve eigenschappen van de mens, maar tegelijkertijd symboliseren ze ook de overvloed. In de Rubenszaal hangen schilderijen die de christelijke contrareformatie tonen. In combinatie met het Iraans tapijt ontstaat opnieuw een dialoog tussen oost en west. Dat de varkens zich in de Rubenszaal bevinden, is geen toeval. De kunstenaar wilde met zijn eigen werken de verbinding aangaan met de oude meesters. Een deel van de expo heeft dan ook plaats tussen de vaste collectie.

Zijn marmeren bas-reliëfs uit 2018 exposeert Delvoye voor het eerst in België. Bekijk je ze van dichtbij, dan zie je geen taferelen uit de oudheid, zoals je misschien zou verwachten. Ze zijn daarentegen gemaakt op basis van schermbeelden van games als Counterstrike en Fortnite.

“Kak-machine”

En dan is er nog de “Cloaca” of “kak-machine”. Het exemplaar in de KMSKB is de tweede versie, die dateert van 2001, een vegetarische cloaca. Het is een ingewikkelde technologische machine die de menselijke spijsvertering en ontlasting nabootst. Elke dag om 12.30u en 15.30 u krijgt ze eten. Dit werk, waarvan er intussen tien bestaan, is ongetwijfeld een van de meest controversiële werken van Delvoye. Hij drijft hij onder meer de spot met de kapitalistische economie en de kunstmarkt. Tegelijkertijd vindt Delvoye dat er ook niets zo kosmopolitisch is als de menselijke excrementen. Daarin zijn we allemaal gelijk, verduidelijkt kunsthistorica Vermote nog. Overal waar ze wordt tentoongesteld wekt de “Cloaca” ze uiteenlopende reacties op. Benieuwd hoe Brussel reageert.